Diğer bazı markalarda ESC (Electronic Stability Control), DSC (Dynamic Stability Control) veya VSC (Vehicle Stability Control) gibi farklı isimlerle de anılır, ancak işlevleri temelde aynıdır.
1. ESP Nedir ve Temel Amacı Nedir?
ESP'nin temel amacı, sürücünün gitmek istediği yön ile aracın gerçekte gittiği yön arasındaki farkı tespit ederek aracı yolda tutmaktır.
* Ne Zaman Devreye Girer? Yüksek hızda viraj alma, ani manevralar, ıslak veya kaygan zeminler nedeniyle aracın kontrolden çıkma (savrulma) tehlikesi yaşadığı anlarda.
* Hayat Kurtaran Fark: ABS, fren yaparken tekerleğin kilitlenmesini önlerken; ESP, aracın genel dengesini ve yönünü korumak için müdahale eder.
2. ESP Nasıl Çalışır? (Beyin ve Sensörler)
Sensörler:
Direksiyon Açı Sensörü:Sürücünün direksiyonu ne kadar ve hangi yöne çevirdiğini (yani sürücünün gitmek istediği yönü) ölçer.
Rotadan Çıkma Oranı (Yaw Rate) Sensörü:Aracın kendi dikey ekseni etrafında ne kadar hızlı döndüğünü veya savrulduğunu (yani aracın gerçekte gittiği yönü) ölçer.
Tekerlek Hız Sensörleri (ABS'den gelen):Her tekerleğin hızını ayrı ayrı izler.
Karşılaştırma ve Müdahale:
ECU (Elektronik Kontrol Ünitesi):Sürücünün istediği yön ile aracın gittiği yön arasında bir fark (kayma) algılarsa, derhal müdahale kararı verir.
Düzeltme Hareketi:Sistemi, kontrolü sağlamak için araca özel ve seçici frenleme uygular.
3. Savrulma Çeşitleri ve ESP Müdahalesi
ESP, iki ana savrulma türüne karşı mücadele eder:
| Savrulma Tipi | Tanım | ESP'nin Müdahalesi |
|---|---|---|
| Önden Kayma (Understeer) | Virajda aracın ön kısmının, sürücünün beklediğinden daha geniş bir kavis çizerek dışarı doğru kayması. | İç arka tekerleğe fren uygular. Bu frenleme, aracı virajın içine doğru çevirerek rotasına geri sokar. |
| Arkadan Kayma (Oversteer) | Virajda aracın arka kısmının savrularak kontrolden çıkması (spin atma eğilimi). | Dış ön tekerleğe fren uygular. Bu frenleme, arka kısım üzerindeki savrulma etkisini azaltır ve aracı stabilize eder. |
Ek olarak, gerekirse motor gücünü (gaz pedalını) geçici olarak düşürerek tekerleklerin patinaj yapmasını da engeller.
Sonuç: ESP, aracın dengesini milisaniyeler içinde kurtararak, sürücüye kontrolü yeniden ele alma şansı veren en önemli güvenlik teknolojilerinden biridir. Birçok ülkede yeni üretilen tüm araçlarda zorunlu hale getirilmiştir.