Airbag (Hava Yastığı) Nedir?
Airbag, bir çarpışma anında çok hızlı bir şekilde (milisaniyeler içinde) şişerek sürücü ve yolcuların vücutlarını, aracın sert iç yüzeylerine (direksiyon, ön panel, kapı camları vb.) çarpmasını önleyen esnek malzemeden yapılmış koruma yastığıdır.
Airbag'in temel amacı, kaza sırasında çarpmanın etkisinden dolayı ileri doğru fırlayan vücudun momentumunu yavaşlatarak darbe şiddetini emmek ve başta kafa ile göğüs olmak üzere kritik bölgelerdeki ciddi yaralanma riskini azaltmaktır. Bu nedenle Airbag, genellikle emniyet kemeriyle birlikte tamamlayıcı bir koruma sistemi (SRS - Supplementary Restraint System) olarak çalışır.
Airbag Nasıl Çalışır?
Airbag sistemi, kaza anında saniyenin onda birinden daha kısa bir sürede (yaklaşık 20-50 milisaniye) devreye girer. Çalışma prensibi şu dört adıma dayanır:
1.Çarpışma Algılama:Aracın ön, yan veya diğer bölgelerinde bulunan çarpışma sensörleri (ivmeölçerler), ani ve şiddetli bir hız kaybını (darbeyi) algılar. Hava yastıkları genellikle düşük hızlardaki (yaklaşık 20-25 km/saat altındaki) çarpmalarda veya arkadan çarpmalarda devreye girmeyecek şekilde tasarlanmıştır.
2.Karar Verme: Sensörlerden gelen veriler, Airbag Kontrol Ünitesine (ECU) iletilir. ECU, darbenin şiddetini ve yönünü değerlendirerek hava yastığının açılıp açılmayacağına karar verir.
3.Ateşleme ve Şişme: Eğer açılma kararı verilirse, ECU, yastığın içinde bulunan gaz jeneratörüne elektrik sinyali gönderir. Jeneratördeki kimyasal madde (genellikle sodyum azotür), yanarak veya kimyasal reaksiyonla büyük miktarda zararsız nitrojen gazı üretir. Bu gaz, naylondan yapılmış yastığı ultra hızlı bir şekilde şişirir ve kılıfını yırtarak dışarı çıkarır.
4.Sönme: Yolcu, şişen yastığa çarparak yavaşladıktan hemen sonra, yastığın üzerindeki küçük delikler sayesinde gaz hızla tahliye edilir ve yastık söner. Bu, yolcunun araçtan çıkışını kolaylaştırır ve yastığa gömülü kalmasını önler.
Airbag Çeşitleri
Modern araçlarda sadece ön yolcu ve sürücü hava yastıkları değil, çok sayıda farklı koruma sağlayan yastıklar bulunur:
* Sürücü Airbag'i:Direksiyon göbeğine yerleştirilmiştir.
* Yolcu Airbag'i:Ön konsolun üst kısmına yerleştirilmiştir.
* Yan Airbag'ler:Genellikle ön koltukların yan kısımlarında bulunur ve yandan çarpışmalarda gövdeyi korur.
* Perde Airbag'leri:Tavana (kapı camlarının üst kısmına) yerleştirilmiştir ve yandan çarpışmalarda yolcuların kafasını korur.
* Diz Airbag'leri:Sürücü ve/veya ön yolcu dizlerini çarpma etkisinden korur.
* Merkezi Airbag: Ön koltuklar arasında, yandan çarpışmalarda sürücü ile yolcunun birbirine çarpmasını engellemek için açılır.